- राजकुमार लामा
पौष २६ देखि २८ सम्म हुन लागेको नेपाली कांग्रेसको १५औँ महाधिवेशन केवल पार्टीको संगठनात्मक औपचारिकता मात्र होइन । राजनीतिक रूपान्तरणको निर्णायक मोड हो । खासगरी युवापुस्ताका लागि यो महाधिवेशन ‘अर्जुन दृष्टि’ जस्तै लक्ष्यमा केन्द्रित विचलित नहुने र आगामी दशकको नेपाली राजनीति कता मोडिन सक्छ भन्ने रोडम्याप कोर्ने अवसर बनेको छ।
गत केही वर्षयता कांग्रेसभित्र उभिएको युवा दृढतापुर्बक यतिबेला महाधिवेशनमार्फत स्पष्ट राजनीतिक दिशा लिन खोजिरहेको छ। ७५ वर्ष पुरानो पार्टीमा संरचनागत चुनौतिहरू, पुरानाका प्राथमिकता र समयानुकूल नबनेको कार्यशैलीले युवाहरूमा गम्भीर असन्तोष बढाएको छ। तर यही असन्तोषले नै नयाँ नेतृत्व नयाँ सोच र उत्तरदायी पार्टी निर्माणको मागलाई तिखारिदिएको छ । यस कारण महाधिवेशन केवल नेतृत्व चयनको होइन, पार्टीलाई भावी पुस्ताको आकांक्षाअनुसार रि–ईन्भेशन गर्ने प्रक्रियाको परीक्षण हो।
युवाहरूको अर्जुन दृष्टि तीन मूल बिन्दुमा केन्द्रित हुनु पर्छ,नीतिगत स्पष्टता, संगठनात्मक रूपान्तरण र नेतृत्वको पुस्तान्तरण।
पहिलो, नीतिगत स्पष्टता। कांग्रेस अझै लोकतान्त्रिक मूल्य र सामाजिक न्यायको पार्टी हो भन्ने पहिचान मजबूत छ, तर समकालीन चुनौती,बेरोजगारी, युवा विदेशगमन, आर्थिक संकट, भ्रष्टाचार, सामाजिक असमानता,उपर ठोस नीतिगत विकल्प प्रस्तुत गर्न पार्टी चुकेको धारणा बलियो छ। युवाहरूको दृष्टिमा १५औँ महाधिवेशनले आर्थिक रूपान्तरण, शासन सुधार र डिजिटल लोकतन्त्रका पाटामा दूरदर्शी नीतिगत रणनिति स्थापित गर्नुपर्छ ।
दोस्रो, संगठनात्मक रूपान्तरण। कांग्रेसको स्थानीय संरचना कमजोर हुँदै गएको, संगठनले जनतासँगको सम्बन्ध गुमाउँदै गएको र प्रतिस्पर्धी दलहरूले घेर्दै लगेका क्षेत्रहरूमा पुनः प्रवेश गर्न कठिन बनेको यथार्थ युवाहरूले प्रष्ट बुझिरहेका छन्। उनीहरूको अर्जुन दृष्टि स्पष्ट छ,पार्टीलाई टोलदेखि केन्द्रीय तहसम्म पारदर्शी, परिणाममुखी र कार्यसम्पादनमा आधारित बनाइनुपर्छ। सदस्यता नवीकरणदेखि उम्मेदवार छानोटसम्म सबै प्रक्रिया व्यवस्थित, खुला र जिम्मेवारीसहित हुनु आवश्यक छ।
तेस्रो, नेतृत्वको पुस्तान्तरण। यही बिन्दुले सबैभन्दा ठूलो ऊर्जा र बहस उत्पन्न गरिरहेको छ। कांग्रेसभित्र युवा पुस्ताले अब नेतृत्वमा दाबी गर्नु केवल ‘स्लोगन’ होइन, ऐतिहासिक आवश्यकता भएको छ। देशको ६० प्रतिशतभन्दा बढी जनसंख्या ४० वर्षभन्दा तलको उमेर समूहमा छ, तर पार्टी नेतृत्वमा युवाको उपस्थिति अत्यन्त न्यून छ। गगन थापा, विश्वप्रकाश शर्मा, रमेश लेखक जस्ता समकालीन मध्यम,युवा पुस्ताको भूमिकाले पार्टीभित्र सम्भावनाको ढोका खोलिदिएको छ, तर ती भूमिकालाई संस्थागत तहमा पु¥याउन महाधिवेशन निर्णायक मोड हो।
युवाहरूको अर्जुन दृष्टि एउटै बुँदामा टेकिन्छ,विश्वसनीय, सक्षम र परिवर्तनकारी कांग्रेस निर्माण। उनीहरूको आकांक्षा कुनै व्यक्तिको पक्ष वा विपक्षमा मात्र सीमित छैन; यो नयाँ राजनीतिक संस्कार निर्माणको सामूहिक चाहना हो। महाधिवेशनले यदि संरचनात्मक सुधार, निष्क्रिय,अप्रासंगिक नेतृत्वबाट पार्टीलाई मुक्त गर्ने र कार्यकर्तामुखी नेतृत्व उठाउने निर्णय गर्छ भने कांग्रेस पुनर्जीवनको बाटोमा अगाडि बढ्न सक्छ। नत्र यसैबीच रहेका असन्तोष, अविश्वास र संगठनात्मक थकानले कांग्रेसलाई अझै कमजोर बनाउने खतरा छ।
पौष २६–२८ को तीन दिन १५ औँ महाधिवेशन र युवाहरूको अर्जुन दृष्टि यी सबै मिलेर कांग्रेसको आगामी दशकको दिशा निर्धारण हुने छ। युवापुस्ताको स्पष्ट दृष्टि अडान र परिवर्तनको आकांक्षा अब पार्टीका नया चुनिएर आएका महाधिबेशन प्रतिनिधिहरूले कत्तिको सुन्ने र आत्मसात् गर्ने हो, यही महाधिवेशनको ऐतिहासिक मूल्यांकन हुनेछ।
