काठमाडौँ – आज देशभर जनै पूर्णिमा र रक्षाबन्धन पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाइँदै छ। हरेक वर्ष श्रावण शुक्ल पूर्णिमाका दिन मनाइने यो पर्वले नेपाली समाजमा धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक सद्भावको सन्देश फैलाएको छ।
जनै पूर्णिमालाई ‘ऋषि तर्पणी’ पनि भनिन्छ। यस दिन हिन्दु धर्मावलम्बी पुरुषहरूले वैदिक विधिअनुसार मन्त्र उच्चारण गरी पुरानो जनै फेरेर नयाँ जनै धारण गर्छन्। शुद्ध मन र शरीरका साथ धारण गरिने यो जनैले मानिसलाई धर्मको बाटोमा हिँड्न प्रेरित गर्ने विश्वास गरिन्छ। यस पर्वको अवसरमा काठमाडौँको पशुपतिनाथ, ललितपुरको कुम्भेश्वर, भक्तपुरको सिद्धपोखरीलगायत देशभरका विभिन्न मठमन्दिरमा भक्तजनको घुइँचो लागेको छ।
यसैगरी, जनै पूर्णिमाकै दिन दिदीबहिनीले दाजुभाइको हातमा प्रेम र सुरक्षाको प्रतीकका रूपमा राखी (रक्षाबन्धन) बाँधेर मनाइने परम्परा छ। रक्षाबन्धन बाँध्दा दिदीबहिनीले दाजुभाइको दीर्घायु, सुस्वास्थ्य र प्रगतिको कामना गर्छन् भने दाजुभाइले पनि उनीहरूको रक्षा गर्ने प्रण गर्छन्। यसले दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीको सम्बन्धलाई थप प्रगाढ बनाउँछ।
आजको दिन नेवार समुदायले भने क्वाँटी (नौ प्रकारका गेडागुडी मिसाएर बनाइएको परिकार) खाएर मनाउने गर्छन्। क्वाँटी खानाले शरीरलाई ऊर्जा प्राप्त हुने र विभिन्न रोगबाट बच्न सकिने जनविश्वास छ। यसरी जनै पूर्णिमा र रक्षाबन्धनले नेपाली समाजका विविध संस्कृति र परम्परालाई एकै ठाउँमा जोडेको देखिन्छ।
जनै पूर्णिमा र रक्षाबन्धनले पारिवारिक मिलन, आपसी प्रेम र सामाजिक सद्भावलाई थप मजबुत बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।