- विनाेद दाहाल
अनेकथरि मानिसका अनेकथरि नियत छन । हामी बसेको वर्गीय समाजमा खेल्ने र खेलाउनेहरू पनि अनेकअनेक छन । हाम्रा अवस्थाहरूलाई उनीहरू आफ्नो स्वार्थमा प्रयोग गरिराखेका छन । यहाँ हाम्रो अवस्था बुझ्नेहरू पनि छन र अबुझहरू पनि छन ।
हामीलाई राम्रो बाटोतिर डोहोर्याउनेहरू पनि छन र हामीलाई उपभोगको माध्यम बनाउनेहरू पनि छन ।
मलाई लाग्छ माक्र्सवादी मात्र सत्य कुरा बोल्नसक्छन । बस्तुगत आधारमा अध्ययन, विश्लेषण र निश्कर्षमा पुग्ने हुनाले सहि बाटो पहिल्याउछन । निर्णयहरू व्यवहारका लागि हुनाले सँधै स्वभावतस् आन्दोलित हुन्छन । त्यसैले माक्र्वादीले भन्ने गरेको कम्युनिस्ट आन्दोलन हो । कम्युनिस्ट ठोस परिस्थितिको ठोस विश्लेषण गर्दै अघि बढ्छन ।
हाम्रा अघि र पछि यस्ता कम्युनिस्टहरू छन भने अर्काथरि रुढिवादी परम्पराको घेरा बाहिर पनि संसार छ भन्ने नबुझेका मानिसहरू पनि छन ।
आफ्नो घेरा तोडेर माथि छितिजमा पुगेर डाँडापारिको दृष्य पनि हेरेका मानिस कुवाका भ्यागुता सरी आफ्नो जीवन बनाएका मानिस भन्दा पक्कै पनि फरक मानिस हुन ।
कुवाको भ्यागुताले झैं कि त आकाश कि त पाताल मात्र छ भन्ने भान परेका मानिसलाई अक्टोबर क्रान्तिले छितिजको ढोका खोलिदिएपछि नयाँ संसार र नयाँ युग देख्ने अवशर मिलेको छ । त्यसयता संसारका धेरै मानिसले क्षितिजपारिको संसारमा पुग्ने अवशर पाएका छन् र नयाँ युगका मानिस पनि हुन पाएका छन् ।
केही मानिस जनावर भन्दा दिमागि मामिलामा धेरै कमजोर छन । उनीहरू सुख पाउने भ्रमले दिमागमा परमेश्वर राख्छन् । त्यही परमेश्वरले आफ्नो अस्तित्त्व पुष्टि गर्न खडा गरेको स्वर्गको आश र नरकको त्रासमा बाँच्न वाध्य हुन्छन् । जनावर त्यस्तो आशा पनि राख्दैनन् र त्यतिसारो त्रसित पनि हुँदैनन् । केही मानिस चाहिँ यही आश र त्रासले रुढिवादी परम्पराको नाममा हास्यास्पद र पागलपनको व्यवहार देखाउछन् । ती मानिस जवान र बुढोपाको लक्षण नै नदेखाई मरेका हुन्छन् । यस्ता दिमागमा ओ माई गड भन्ने ट्युमर पलाएका रोगीहरूले उपचार गर्न पनि मान्दैनन् ।
हातहातका डिभाइसहरूबाट विभिन्न एप्समार्फत जे मनमा लाग्छ त्यही प्रशारण गर्ने सामाजिक सञ्जाललाई कोही आर्थिक उपार्जनमा छन् त कोही अध्ययनमा र कोही चाहिँ आफ्नो फेस केयर गरिरहेका हुन्छन् । कोही भने यसलाई दुरुपयोग गर्दै अन्य क्षेत्रमा हस्तक्षेप गर्न पुग्छन् । सामाजिक सञ्जाल नियन्त्रण गर्नसक्ने र उपयोग गर्नसक्ने वर्गले यही माध्यमबाट र नियोजित प्रचारबाट रातारात कसैलाई हिरो बनाईन्छ । त्यसपछि वर्गस्वार्थका लागि प्रयोगमा ल्याइन्छ । यसैलाई लोकपृयतावाद भनिनेगरेको छ । यो अनेक रुपमा देख्नुभएको छ नि हैन र ?
पहिला मिडियालाई त्यसरी नै प्रयोग गरिन्थ्यो । अहिले मिडिया भन्दा सामाजिक सञ्जाल प्रभावकारि बनेको स्थिति छ र हल्काफुल्का मान्छेहरूलाई बुख्याँचा झैं प्रयोगमा ल्याइने गरिएको छ । यसले समाजमा भ्रम मात्र सृजना गरेको छ ।
