काठमाडौँ । बीबीसीले सार्वजनिक गरेको सन् २०२४ मा विश्वका एक सय प्रेरक तथा प्रभावशाली महिलाहरूको सूचीमा नेपालकी पर्यावरण उद्यमी सिलसिला आचार्य पनि छनोट भएकी छन ।
उक्त सूचीमा विश्वका पर्यावरण, संस्कृति तथा शिक्षा, मनोरञ्जन एवं खेल, राजनीति र विज्ञान, स्वास्थ्य एवं प्रविधि क्षेत्रका महिला छनोटमा परेका हुन । सूचीमा नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेता नादिया मुराददेखि न्युजिल्यान्डकी आदिवासी सांसद हाना–रावहिती मइपी–क्लार्कसम्म छन ।
त्यस्तै भारतमा बेवारिसे शवहरूको अन्तिम संस्कार गराउन सक्रिय पूजा शर्मा, सामाजिक कार्यकर्ता अरुणा रोय र कुस्ती खेलाडी विनेश फोगाट पनि उक्त सूचीमा समेटिएका छन् ।
सन् २०२१ मा उनले करिब डेढ करोड रुपैयाँ लगानीमा ६ रोपनी जग्गामा प्लास्टिक पुनः प्रयोग संकलन केन्द्र सुरु गरेकी थिइन । जहाँ देशभरका २६ फोहोर संकलन केन्द्रमार्फत आएका फोहोरलाई पुनः प्रशोधन गरिन्छ । जहाँ चार सय जनाले रोजगारीसमेत पाएका छन ।
‘वर्षमा ५ हजार टन फोहोर संकलन गरी हालसम्म करिब १६ हजार टन फोहोर संकलन गरिसकेका उनले बताइन । यहीँ कामको मूल्यांकन गर्दै बीबीसीले उनलाई सय प्रभावशाली महिलाको सूचीमा छनोट गरेको उनको भनाइ छ ।
बागलुङमा जन्मिएकी सिलसिलाले सन् २०११ मा नर्वेको बर्गन विश्वविद्यालयबाट वातावरणमा स्नातकोत्तर गरेकी हुन् । अध्ययनकै क्रममा उनलाई वातावरणको क्षेत्रमा काम गर्ने इच्छा जागेको हो ।
फोहोरलाई प्रशोधन गर्ने मात्र नभई यससँग जोडिएका सामाजिक, आर्थिक र वातावरणीय पक्षलाई जोडेर हेर्ने गरेको उनले सुनाइन ।
समस्यालाई कसरी समाधान गर्न सकिन्छ भन्ने जिज्ञासु स्वभावकी सिलसिलाले थपिन्, ‘देखिएको समस्यालाई कसरी समाधान गर्ने भन्नेतर्फ लाग्ने बानी छ । यसैले गर्दा म यहाँसम्म आइपुगें ।
तर काम गर्ने क्रममा आउने विभिन्न बाधाले दिक्क लागे पनि यस किसिमको मान्यताले पुनः ऊर्जा थप्छ ।’ उनको सात वर्षकी एक छोरी र श्रीमान् छन् । आफूले पाएको पछिल्लो उपलब्धिले परिवारमा समेत खुसियाली छाएको उनले सुनाइन ।
फोहोरको उचित व्यवस्थापनका लागि स्थानीय तह नै सक्रिय रूपमा लाग्नुपर्ने ठान्छिन्, सिलसिला । उनको विचारमा फोहोर आफैंमा समस्या होइन तर यसको उचित व्यवस्थापन गर्न नसक्दा समस्या निम्तिने गर्छ ।
सिलसिलाको यात्रा यतिमा मात्र रोकिनेवाला छैन । उनले भविष्यमा नीतिमार्फत फोहोर व्यवस्थापनको समस्यालाई कसरी समाधान गर्ने र कार्यान्वयनमा लान सकिन्छ भनी काम गर्ने सोच बनाएकी छन । दुई महिनायता सरकारले देशभर रहेको प्लास्टिकको मात्रा र व्यवस्थापनबारे अध्ययन गरिरहेको छ । सिलसिला उक्त अध्ययन टोलीको नेतृत्वमा रही काम गरिरहेकी छन ।